WIE WORD JIJ OP JE WERK?

Als ik naar mensen op het werk kijk, vraag ik me vaak af: "wie ben jij eigenlijk?" Mensen spelen vaak een rol en vertonen sociaal wenselijk gedrag. Ik vond altijd dat ik dat niet deed. Ik was anders. Beter, vond ik (I know...sorry). Ik was dus wel gewoon lekker mezelf.

Dacht ik...

Maar als ik terugkijk op mijn carrière, dan bekruipt me toch het gevoel dat ik twee mensen zie: mezelf en wie ik was- of werd- op mijn werk. Huh??

Geef me even 5 minuten, dan vertel ik - zo eerlijk mogelijk - hoe dat zo is gekomen. Ik vermoed namelijk, dat het een proces is wat voor velen herkenbaar zal zijn, ;-).

Ik begon als mezelf

Ik was (en dat ben ik nog) vrij eerlijk en lees als een open boek. Ook nogal gevoelig en direct en daarmee helemaal niet goed in politiek/ sociaal correct gedrag. Ik reageerde soms nogal primair en dacht niet altijd goed na over wat ik zei of deed. Ik handelde vaak op "gevoel". Juist door die eigenschappen was ik er ook van overtuigd, dat ik op het werk precies dezelfde was als thuis.

En ik begon ook wel als mezelf -dat dan weer wel- maar dat bleef niet zo. Omkijkend wordt me duidelijk, dat ik in de jaren die volgden, een andere ontwikkeling doormaakte op mijn werk dan privé. Op zich niet vreemd; er werden ook totaal andere eisen aan me gesteld. Wat ik wel bizar vind, is dat ik me daar destijds niet van bewust was!

De aanval

Privé werd het meestal wel op prijs gesteld, als ik eerlijk, direct en sensitief was. Daardoor verdiepten relaties zich en waren mensen eerlijk en open tegen mij. Overigens; als ze dat niet waren, dan haalde ik mijn schouders op en dacht: "your loss" en ging mijn eigen weg. Het gaf me een autonoom en krachtig gevoel, waar mensen me ook vaak over complimenteerden. Ik heb met behulp van die eigenschappen hele hechte en warme vriendschappen opgebouwd, heb -met vallen en opstaan- de man van mijn dromen gevonden en heb zo met de jaren mogen ontdekken wie ik echt ben en waar ik voor sta.

Maar op mijn werk keerde mijn eerlijkheid, directheid en sensitiviteit zich al snel tegen mij. Althans, zo heb ik dat dus opgevat. En vervolgens zijn er blijkbaar mechanismen in mij in werking getreden om mezelf staande te houden in die werkomgeving, die mij "aanviel".

Wat deden ze dan voor vreselijks? Nou, ze snapten me dus niet! Legden mijn gedrag helemaal verkeerd uit!! Het leek wel of er op mijn werk een andere taal werd gesproken dan thuis! En dat betrok ik vervolgens steeds op mezelf: ik sprak blijkbaar de verkeerde taal en moest dus snel omscholen!

Wat daarin wel meespeelt: ik kon ook niet altijd gewoon maar mijn schouders ophalen als mensen op mijn werk een andere mening waren toegedaan. Het bleek "my loss" als mijn eigenschappen werden opgevat als naïviteit, gebrek aan professionaliteit of primair gedrag. Want die kwaliteiten staan niet hoog op het lijstje van scoren bij een werkgever, althans niet bij de mijne.

Raar toch, dat dezelfde eigenschappen je enerzijds privé een krachtig en autonoom gevoel geven en je anderzijds heel onzeker maken over je plek in een werksysteem?

De onbewust gekozen route

Dat fascineert me dus. Wat is er nu feitelijk gebeurd en wat gebeurde er in mijn hoofd? Ik neem even een heel concreet , feitelijk voorbeeld, wat ik me nog goed kan herinneren.

1. Ik toonde veel emotie over een zakelijke beslissing. Ik liet mezelf zien in het gesprek.

2. Mijn manager reageerde alleen op mijn emoties. Daardoor praatten we over mijn emoties in plaats van over mijn inhoudelijke standpunt.

3. Mijn manager gaf me terug: "Door je emoties kom je minder professioneel over".

Maar wat gebeurde er vervolgens in mij? Met nog een paar van deze ervaringen op zak, begon mijn hoofd er zomaar het hare mee te doen...

1. Ik vormde me (min of meer onbewust) een mening over mijn manager en mijn werk: "wat kil eigenlijk, dat emoties tonen niet professioneel is. Ik vind dat emoties tonen hoort bij het verdiepen van je relatie. Wil ik hier wel aan mee doen? Wil ik daar wel bij horen?" Ik geloof, dat ik me toen -wat hooghartig- ben gaan terugtrekken uit de zakelijke arena.

2. Ik besloot (ook min of meer onbewust) om ander gedrag gaan vertonen:

a. Omdat ik mezelf als persoon niet eenvoudig kon veranderen, ben ik de clown gaan uithangen, de grapjas. De clown mag emoties tonen, dat hoort bij de rol.

b. Nu mijn soort eerlijk/ emotioneel zijn blijkbaar niet handig was als het gaat om jezelf en je standpunten zichtbaar maken bij de "juiste mensen", besloot ik: "ach, ik ben eigenlijk toch niet zo ambitieus". Ik plaatste mezelf daarmee buiten het spel. Wel zo makkelijk; kun je ook niet verliezen...

Hierbij gaat het mij vooral om dit onbewuste stuk. Hier maakte ik dus geen echte, doordachte en doorleefde keuzes, het overkwam me. Mijn eigen waarden en overtuigingen versterkten en vervormden een situatie, een moment opname. Legden die negatief uit en daardoor paste ik mijn gedrag aan.

Hierdoor vertoonde ik zakelijk gedrag, waar ik privé niet eens achtersta. Ik loop niet weg voor een uitdaging, doe altijd 110% mee en wil graag winnen.

Maar zakelijk zei ik het tegenovergestelde: "Stom spel en ach, ik hoef niet zo nodig te winnen". Getver!

Bewuste keuzes

Stel nu, dat ik me bewust was geweest van mijn overwegingen en overtuigingen. Stel nu, dat ik de tijd had genomen om te beseffen wat er in mij gebeurde?

Wat zou ik dan gedaan hebben?

- Misschien zou ik tegen mijn manager hebben gezegd wat er in mij omging. Wie weet hoe hij zou hebben gereageerd en hoe onze zakelijke relatie zich verder zou hebben ontwikkeld?

- Misschien zou ik zijn gaan nadenken over mijn toegevoegde waarde in die omgeving. Was de rol van clown wel de beste?

- Misschien zou ik besloten hebben, dat ik wel degelijk ambitieus ben en het spel wel degelijk wil meespelen. En zou ik bekijken welke route wel bij mij zou passen om mezelf zichtbaar te maken, zonder mezelf te verliezen. Er moet toch een andere manier zijn dan je schouders op te halen en "your loss" te denken.

Waar deze weg me zou hebben geleid weet ik niet. Ik weet wel, dat ik me er beter bij zou hebben gevoeld. Ik zou beter kunnen omgaan met de feedback, zou de verschillen meer kunnen omarmen en mezelf gewoon mezelf kunnen laten.

Hoe ben jij op je werk? Welke feedback of situaties verrassen jou? En vooral: wat doe jij dan? Pas je je aan? En zo ja, de je dat echt bewust?

Marloes van Esseveld | 21 februari 2014